FAQ

Low Emission Zone, czyli Strefa Niskiej Emisji to inna nazwa strefy czystego transportu stosowana w niektórych krajach w Europie. W Polsce przyjęto nazwę, w której mówi się o czystym transporcie, aby – zapobiec myleniu tej strefy (SCT) z działaniami na rzecz ograniczenia niskiej emisji z pieców domowych.

Strefa czystego transportu nie wprowadza zakazu wjazdu dla samochodów tak, jak strefa ograniczonego ruchu, a jedynie określa, jaką ilość zanieczyszczeń/spalin pojazdy wjeżdżające do niej mogą emitować. Oznacza to zazwyczaj, że do strefy nie można wjechać np. kilkunastoletnim samochodem z silnikiem Diesla emitującym nadmierną ilość zanieczyszczeń.

SCT to narzędzie realnie przyczyniające się do ochrony naszego zdrowia i poprawy jakości naszego życia poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalin samochodowych.

W związku z przyjętym przez Sejmik Województwa Małopolskiego Programem Ochrony Powietrza Kraków został zobligowany do wprowadzenia strefy czystego transportu. Jest to kolejne działanie Krakowa na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście. Kraków prowadził i prowadzi szeroko zakrojone działania na rzecz wymiany pieców węglowych na ekologiczne.

Tak, pod warunkiem że będzie on spełniał normę emisji spalin Euro określoną jako kryterium wjazdu do strefy lub kryterium roku produkcji pojazdu. Strefa ma służyć eliminowaniu tych pojazdów, które nie spełniają określonych w uchwale norm.

W pierwszym etapie (od 1 lipca 2025 do 30 czerwca 2030 roku) do SCT będą mogły wjechać pojazdy spełniające następujące kryteria:

• dla pojazdów z silnikiem diesla - rok produkcji minimum 2014 lub zgodność z normą emisji Euro 6. Wystarczy spełnienie jednego z tych kryteriów. Przykład: auto wyprodukowane w 2013 roku, ale spełniające normę emisji Euro 6 będzie mogło wjechać do strefy.
• dla pojazdów benzynowych i LPG - rok produkcji minimum 2005 lub zgodność z normą emisji Euro 4. Wystarczy spełnienie jednego z tych kryteriów.

Drugi etap wprowadzania SCT rozpocznie się 1 lipca 2030 roku i od tego momentu do strefy będą mogły wjechać:

• pojazdy z silnikami diesla wyprodukowane przed 2018 rokiem lub niespełniające wymagań normy Euro 6dT
• pojazdy benzynowe i LPG wyprodukowane przed 2005 rokiem lub niespełniające wymagań normy Euro 4 (kryteria pozostają bez zmian)

Pojazdy wyposażone w instalację LPG są traktowane tak samo, jak pojazdy z silnikiem benzynowym. Pojazdy elektryczne, wodorowe oraz zasilane gazem ziemnym (CNG) będą mogły poruszać się po strefie bez żadnych ograniczeń.

Projekt nowej uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie ustanowienia SCT zakłada, że strefa zacznie funkcjonować w Krakowie od 1 lipca 2025 roku. Od 1 lipca 2030 roku rozpocznie się kolejny etap strefy zaostrzający kryteria wjazdu dla pojazdów z silnikiem diesla.

Obszar krakowskiej strefy czystego transportu obejmie całe miasto Kraków z wyjątkiem terenów położonych na wschód od drogi ekspresowej S7 (obszar Kombinatu) oraz kluczowych łączników z obwodnicą autostradową, takich jak ul. Zakopiańska, al. 29 listopada, ul. Wielicka. Pełna lista wyłączeń obejmuje również ulice prowadzące do szpitali, parkingów P+R i ważnych węzłów komunikacyjnych oraz drogi krajowe i wojewódzkie umożliwiające dojazd z gmin sąsiadujących z Krakowem. Szczegółową listę wyłączeń można znaleźć w projekcie uchwały o SCT.

Zgodnie z projektem uchwały o SCT, mieszkańcy Krakowa, którzy odprowadzają podatki w mieście, będą mogli poruszać się po strefie swoimi pojazdami niezależnie od ich zgodności z wymaganiami SCT (rok produkcji i zgodność z normą emisji Euro) do 30 czerwca 2030 roku. W celu skorzystania z tego uprawnienia należy zgłosić pojazd do systemu automatycznej weryfikacji. Wyłączenie obejmie wszystkie pojazdy zakupione przed wejściem w życie uchwały.

Normy Euro to nic innego jak europejski standard emisji spalin z samochodów. Dla każdej normy Euro, w zależności czy jest to pojazd napędzany benzyną czy ropą, standard emisji spalin jest inny.

Poniżej podano, jakie normy Euro spełniają samochody osobowe wyprodukowane w poszczególnych latach:

• Euro 1 – od 1993 r. (benzyna), od 1993 r. (Diesel),
• Euro 2 – od 1997 r. (benzyna), od 1997 r. (Diesel),
• Euro 3 – od 2001 r. (benzyna i Diesel),
• Euro 4 – od 2006 r. (benzyna i Diesel),
• Euro 5 – od 2011 r. (benzyna i Diesel),
• Euro 6 – od 2015 r. (benzyna), od 2014 r. (Diesel),
• Euro 6D – od 09.2018 r.

Do krakowskiej SCT od 1 lipca 2025 roku będą mogły wjechać pojazdy spełniające jedno z dwóch kryteriów, czyli roku produkcji lub zgodności z normą emisji Euro. Jeśli jesteś właścicielką/ właścicielem kilkunastoletniego samochodu z silnikiem Diesla (rok produkcji przed 2014 r.) wjazd do strefy od początku lipca 2025 roku będzie możliwy, jeśli Twój pojazd spełnia kryterium zgodności z normą emisji Euro 6.

Warto pamiętać, że projekt uchwały przewiduje również wyłączenia dla mieszkańców Krakowa, którzy odprowadzają podatki w mieście (do 30 czerwca 2030 roku). Jeśli posiadasz pojazd z silnikiem diesla wyprodukowany przed 2014 rokiem, który nie spełnia również kryterium zgodności z normą emisji Euro 6, ale jesteś mieszkańcem Krakowa i odprowadzasz tam podatki będziesz mógł poruszać się po SCT swoim samochodem do 30 czerwca 2030 roku.

Mieszkańcy Krakowa, będący właścicielami pojazdów niespełniających kryteriów SCT, dostaną więc dużo czasu na sprzedaż lub zamianę pojazdu na mniej emisyjny, tj. spełniający wyższą normę emisji Euro. Jednocześnie, wszystkim rekomendujemy pozbycie się najbardziej zanieczyszczających powietrze samochodów, to jeden z celów SCT. Bez tej zmiany nie poprawimy sytuacji. Wjazd do strefy będzie też możliwy innymi środkami transportu, w tym transportem publicznym.

Tak, jest przewidywany. Przede wszystkim wprowadzono okres przejściowy (do końca czerwca 2030 roku) dla mieszkańców Krakowa, którzy odprowadzają podatki w mieście. Do tego czasu mogą swobodnie poruszać się po strefie niezależnie od zgodności ich pojazdów z wymaganiami SCT.

Również dla posiadaczy pojazdów diesla przez okres pięciu lat (od 1 lipca 2025 do 30 czerwca 2030 roku) będą obowiązywać mniej restrykcyjne kryteria dotyczące roku produkcji pojazdów i zgodności z normą emisji Euro.

Właściciele pojazdów spełniających wymagania pozwalające na wjazd do krakowskiej SCT nie będą musieli ponosić żadnych opłat, oprócz kosztu uzyskania nalepki, informującej m.in. o roku produkcji pojazdu oraz rodzaju paliwa. Zgodnie z Ustawą o Elektromobilności i Paliwach Alternatywnych opłata związana z uzyskaniem takiej naklejki dla swojego samochodu wynosi 5 zł.

Właściciele pojazdów niespełniających kryteriów wjazdu do SCT będą mieli możliwość wjazdu do strefy, jednak po wniesieniu odpowiedniej opłaty (tzw. Opłaty emisyjnej). Projekty uchwały przewiduje następujące stawki:

• 2,50 zł za godzinę
• 20 zł za dzień
• 500 zł za miesiąc

Warto podkreślić, że nie jest to rozwiązanie stałe, ale tymczasowe. Obowiązywać będzie przez 3 lata od momentu wprowadzenia strefy (czyli do 30 czerwca 2028 roku). W ten sposób osoby przyjeżdzające do Krakowa zyskają czas na dostosowanie swoich pojazdów do wymogów SCT.

Strefa będzie specjalnie oznaczona znakami drogowymi. Wjazd do SCT będzie oznaczony znakiem D-54, a wyjazd znakiem D-55.

Kontrolę wjazdu do Strefy prowadzić będzie Straż Miejsca miasta Krakowa zgodnie ze swoimi uprawnieniami kontroli w ruchu drogowym lub Policja.

Ostateczną decyzję podejmą Radne i Radni miasta (Rada Miasta), na podstawie propozycji przedstawionej przez Prezydenta Miasta. Szczegółowa propozycja zostanie wypracowana przez Zarząd Transportu Publicznego we współpracy z mieszkankami i mieszkańcami w ramach szeroko prowadzonych konsultacji społecznych oraz na podstawie badań dot. zanieczyszczenia powietrza i emisji z transportu w Krakowie. Kraków został zobligowany do wprowadzenia takiej strefy w związku z przyjętym przez Sejmik Województwa Małopolskiego Programem Ochrony Powietrza oraz na podstawie uchwalonej przez Sejm i Senat Ustawy o Elektromobilności i Paliwach Alternatywnych.

Tak. Zarząd Transportu Publicznego wraz z Wydziałem Dialogu, Konsultacji i Kontaktu Obywatelskiego w okresie od 29 listopada 2024 r. do 17 stycznia 2025 r. przeprowadził konsultacje społeczne dotyczące wprowadzenia SCT w Krakowie. W ramach konsultacji miasto zorganizowało spotkania otwarte, warsztaty tematyczne, a także spotkania w formule on-line tak, aby każdy mieszkaniec i każda mieszkanka Krakowa mogli wyrazić swoje opinie, zaproponować kierunek zmian i przekazać swoje rekomendacje. Więcej o szczegółach przeprowadzonych konsultacji można przeczytać na stronie Obywatelski Kraków.

Konsultacje społeczne dotyczące planowanego wprowadzenia Strefy Czystego Transportu w Krakowie trwały łącznie prawie dwa miesiące i oficjalnie zakończyły się 17 stycznia 2025 roku. W czasie trwania konsultacji mieszkańcy mogli zgłaszać swoje uwagi wypełniając formularz online, przesyłając swoje wnioski mailowo do Zarządu Transportu Publicznego lub pocztą tradycyjną. Łącznie wpłynęło ponad 15 tys. głosów dotyczących kształtu SCT. Dodatkowo, zorganizowano również trzy spotkania otwarte dla mieszkańców i mieszkanek Krakowa. Obecnie czekamy na raport podsumowujący konsultacje (powinien zostać ogłoszony do 30 dni od dnia zakończenia konsultacji).

Wprowadzenie SCT umożliwi zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu i zdecydowanie pomoże w walce o czyste powietrze. Ponieważ jest to jednak złożone zagadnienie, tylko różne, równoległe i rozłożone w czasie działania mogą prowadzić do całkowitej eliminacji problemu. Po wprowadzeniu SCT odczuwalnie spadnie ilość zanieczyszczeń pochodzących z transportu.

SCT nie promuje ani nie dyskryminuje, w żaden sposób jakichkolwiek osób. Jej wprowadzenie jest korzystne dla wszystkich, ze względu na eliminację zanieczyszczeń powstających poprzez nadmierną emisję spalin pochodzących z transportu.

Pojazdy historyczne - rozumiane zgodnie z definicją określoną w art. 2 ust. 1 pkt. 11) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – będą wyłączone od zakazu wjazdu do Strefy bezterminowo lecz nie więcej niż 50 dni w roku kalendarzowym, jeśli spełnią łącznie dwa warunki:

• Przed dniem poprzedzającym kontrolę uprawnienia pojazd został zgłoszony do Prezydenta m. Krakowa i w celu pozytywnej weryfikacji uprawnienia, zgodnie z zasadami określonymi w zał. nr. 3 Uchwały,

• Właściciel pojazdu kieruje pojazdem lub jest jego pasażem.