FAQ

Low Emission Zone, czyli Strefa Niskiej Emisji to inna nazwa strefy czystego transportu stosowana w niektórych krajach w Europie. W Polsce przyjęto nazwę, w której mówi się o czystym transporcie, aby – zapobiec myleniu tej strefy (SCT) z działaniami na rzecz ograniczenia niskiej emisji z pieców domowych.

Strefa czystego transportu nie wprowadza zakazu wjazdu dla samochodów tak, jak strefa ograniczonego ruchu, a jedynie określa, jaką ilość zanieczyszczeń/spalin pojazdy wjeżdżające do niej mogą emitować. Oznacza to zazwyczaj, że do strefy nie można wjechać np. kilkunastoletnim samochodem z silnikiem Diesla emitującym nadmierną ilość zanieczyszczeń.

SCT to narzędzie realnie przyczyniające się do ochrony naszego zdrowia i poprawy jakości naszego życia poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalin samochodowych.

W związku z przyjętym przez Sejmik Województwa Małopolskiego Programem Ochrony Powietrza Kraków został zobligowany do wprowadzenia strefy czystego transportu. Jest to kolejne działanie Krakowa na rzecz poprawy jakości powietrza w mieście. Kraków prowadził i prowadzi szeroko zakrojone działania na rzecz wymiany pieców węglowych na ekologiczne.

Tak, pod warunkiem że będzie on spełniał normę emisji spalin Euro określoną jako kryterium wjazdu do strefy. Strefa ma służyć eliminowaniu tych pojazdów, które nie spełniają określonych w uchwale norm.

W pierwszym etapie do SCT nie będą mogły wjechać bardzo stare samochody (tj. zarejestrowane przed 1 marca 2023 r. oraz wyprodukowane przed 1 stycznia 1993 r. lub niespełniające przynajmniej wymagań normy emisji spalin EURO 1), a także pojazdy, które zostały zarejestrowane po 30 września 2022 r.:

• samochody z silnikami spalinowymi starsze niż 18,5 roku (wyprodukowane przed 2006 rokiem lub niespełniające przynajmniej wymagań normy EURO 4)
• samochody z silnikami diesla starsze niż 10,5 roku (wyprodukowane przed 2014 rokiem lub niespełniające przynajmniej wymagań normy EURO 6)

Drugi etap wprowadzania SCT rozpocznie się w czerwcu 2026 roku i od tego momentu do strefy nie będą mogły wjechać:

• samochody z silnikami spalinowymi starsze niż 20,5 roku (wyprodukowane przed 2006 rokiem lub niespełniające przynajmniej wymagań normy EURO 4)
• samochody z silnikami diesla starsze niż 12,5 roku (wyprodukowane przed 2014 rokiem lub niespełniające przynajmniej wymagań normy EURO 6)

Pojazdy wyposażone w instalację LPG są traktowane tak samo, jak pojazdy z silnikiem benzynowym. Pojazdy elektryczne, wodorowe oraz zasilane gazem ziemnym (CNG) będą mogły poruszać się po strefie bez żadnych ograniczeń.

Zgodnie z uchwałą Rady Miasta Krakowa SCT zacznie funkcjonować w Krakowie od 1 lipca 2024 roku. Jednocześnie, do 1 lipca 2026 roku obowiązywać będzie okres przejściowy dla samochodów zarejestrowanych przed 1 marca 2023 roku (nie obejmujący jedynie pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1993 r. lub niespełniających przynajmniej wymagań normy emisji spalin EURO 1). 1 lipca 2026 r. rozpocznie się kolejny etap rozszerzający obszar strefy oraz zaostrzający kryteria wjazdu do niej.

Obszar krakowskiej strefy czystego transportu pokrywa się w zasadzie z granicami administracyjnymi miasta Krakowa.

SCT, aby osiągnąć zamierzony cel, czyli zmniejszenie zanieczyszczeń pochodzących z transportu, musi obejmować wszystkich zarówno mieszkańców, jak i osoby przyjezdne poruszające się po Krakowie.

Normy Euro to nic innego jak europejski standard emisji spalin z samochodów. Dla każdej normy Euro, w zależności czy jest to pojazd napędzany benzyną czy ropą, standard emisji spalin jest inny.

Poniżej podano, jakie normy Euro spełniają samochody osobowe wyprodukowane w poszczególnych latach:

• Euro 1 – od 1993 r. (benzyna), od 1993 r. (Diesel),
• Euro 2 – od 1997 r. (benzyna), od 1997 r. (Diesel),
• Euro 3 – od 2001 r. (benzyna i Diesel),
• Euro 4 – od 2006 r. (benzyna i Diesel),
• Euro 5 – od 2011 r. (benzyna i Diesel),
• Euro 6 – od 2015 r. (benzyna), od 2014 r. (Diesel),
• Euro 6D – od 09.2018 r.

Nie. Strefa będzie wprowadzana etapowo z zachowaniem okresu przejściowego tak, aby mieszkańcy mogli się na tę zmianę przygotować. W pierwszym okresie działania SCT (lipiec 2024 – lipiec 2026) do strefy nie będą mogły wjechać tylko samochody przekraczające normy emisji, zarejestrowane po 1 marca 2023 oraz najstarsze pojazdy – zarejestrowane przed 1 marca oraz wyprodukowane przed 1 stycznia 1993 r. lub niespełniające przynajmniej wymagań normy emisji spalin EURO 1.

Jeśli jesteś właścicielką/właścicielem kilkunastoletniego samochodu z silnikiem Diesla wjazd nim do strefy nie będzie możliwy dopiero od 1 lipca 2026 r. Właściciele pojazdów niespełniających kryteriów SCT dostaną więc dużo czasu na sprzedaż lub zamianę pojazdu na mniej emisyjny, tj. spełniający wyższą normę emisji Euro. Jednocześnie, wszystkim rekomendujemy pozbycie się najbardziej zanieczyszczających powietrze samochodów, to jeden z celów SCT. Bez tej zmiany nie poprawimy sytuacji. Wjazd do strefy będzie też możliwy innymi środkami transportu, w tym transportem publicznym.

Tak, jest przewidywany. Został on wypracowany wspólnie z mieszkankami i mieszkańcami podczas konsultacji społecznych i zakłada uruchomienie strefy od 1 lipca 2024 roku (a więc blisko 2 lata od podjęcia uchwały) oraz wprowadzono dodatkowy 2-letni okres przejściowy (do końca czerwca 2026 roku) dla samochodów zarejestrowanych przed 1 marca 2023 (nieobejmujący jedynie pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1993 r. lub niespełniających przynajmniej wymagań normy emisji spalin EURO 1).

Właściciele pojazdów spełniających wymagania dotyczące emisji zanieczyszczeń nie będą musieli ponosić żadnych opłat. Osoby posiadające samochód spełniający wymagane normy Euro będą musiały ponieść jeden koszt. Związany on będzie z uzyskaniem nalepki, informującej m.in. o roku produkcji pojazdu oraz rodzaju paliwa. Zgodnie z Ustawą o Elektromobilności i Paliwach Alternatywnych opłata związana z uzyskaniem takiej naklejki dla swojego samochodu wynosi nie więcej niż 5 zł.

Pojazdy nie spełniające kryteriów nie będą mogły poruszać się po strefie. Nie zostały przewidziane dla nich żadne dodatkowe opłaty.

Strefa będzie specjalnie oznaczona znakami drogowymi. Wjazd do SCT będzie oznaczony znakiem D-54, a wyjazd znakiem D-55.

Chcemy zaproponować system automatycznej kontroli oparty o kamery z funkcją wykrywania tablic rejestracyjnych, jednak wciąż sprawdzamy organizacyjne i techniczne możliwości. Ustawowo kontrolę może też przeprowadzać straż miejska i policja na podstawie odpowiedniego oznaczenia samochodów.

Ostateczną decyzję podjęły Radne i Radni miasta (Rada Miasta), na podstawie propozycji przedstawionej przez Prezydenta Miasta. Szczegółowa propozycja została wypracowana przez Zarząd Transportu Publicznego we współpracy z mieszkankami i mieszkańcami w ramach szeroko prowadzonych konsultacji społecznych oraz na podstawie badań dot. zanieczyszczenia powietrza i emisji z transportu w Krakowie. Kraków został zobligowany do wprowadzenia takiej strefy w związku z przyjętym przez Sejmik Województwa Małopolskiego Programem Ochrony Powietrza oraz na podstawie uchwalonej przez Sejm i Senat Ustawy o Elektromobilności i Paliwach Alternatywnych.

Tak, na wiosnę 2022 roku przeprowadzone zostały szerokie konsultacje społeczne. W dniach od 17 marca do 25 marca udostępniono formularz do zgłaszania uwag w formie on-line, zaś w dniach od 17 marca do 15 kwietnia – w formie do pobrania i złożenia w jednostkach miejskich. Zorganizowano serię sześciu spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami oraz trzech z przedsiębiorcami. W spotkaniach brały udział zarówno osoby mieszkające w obszarze proponowanej strefy, jak i poza nią, oraz przedstawiciele różnych grup przedsiębiorców. W dniach od 9 maja do 13 maja odbył się dyżur telefoniczny, zorganizowany o zróżnicowanych porach, celem umożliwienia udziału szerokiemu gronu osób zainteresowanych kwestiami strefy. Jako fundament do rozmów podczas prowadzonych konsultacji służyła propozycja zasad funkcjonowania SCT przygotowana przez miasto. Projekt uchwały zawierający szczegółowe proponowane rozwiązania również został poddany konsultacjom we wrześniu 2022 roku.

W wyniku konsultacji, założenia dotyczące SCT zostały zmienione, m.in. znacznie zostały wydłużone okresy przejściowe, o 15 miesięcy została przesunięta data rozpoczęcia funkcjonowania strefy oraz wprowadzono dodatkowy 2-letni okres przejściowy dla samochodów zarejestrowanych przed 1 marca 2023 (nie obejmujący jedynie pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1993 r. lub nie spełniających przynajmniej wymagań normy emisji spalin EURO 1).

Opinie i uwagi mieszkanek i mieszkańców były istotnym elementem tworzenia zasad obowiązywania i terminów wprowadzenia strefy. Na wiosnę 2022 roku przeprowadzone zostały szerokie konsultacje społeczne. W dniach od 17 marca do 25 marca udostępniono formularz do zgłaszania uwag w formie on-line, zaś w dniach od 17 marca do 15 kwietnia – w formie do pobrania i złożenia w jednostkach miejskich. Zorganizowano serię sześciu spotkań konsultacyjnych z mieszkańcami oraz trzech z przedsiębiorcami. W spotkaniach brały udział zarówno osoby mieszkające w obszarze proponowanej strefy, jak i poza nią, oraz przedstawiciele różnych grup przedsiębiorców. W dniach od 9 maja do 13 maja odbył się dyżur telefoniczny, zorganizowany o zróżnicowanych porach, celem umożliwienia udziału szerokiemu gronu osób zainteresowanych kwestiami strefy. Jako fundament do rozmów podczas prowadzonych konsultacji służyła propozycja zasad funkcjonowania SCT przygotowana przez miasto. Miasto we współpracy z wyspecjalizowanymi organizacjami przeprowadziło też wśród mieszkańców szereg badań społecznych. Projekt uchwały zawierający szczegółowe proponowane rozwiązania również został poddany konsultacjom we wrześniu 2022 roku.

W wyniku konsultacji, założenia dotyczące SCT zostały zmienione, m.in. znacznie zostały wydłużone okresy przejściowe, a o 15 miesięcy została przesunięta data rozpoczęcia funkcjonowania strefy oraz wprowadzono dodatkowy 2-letni okres przejściowy dla samochodów zarejestrowanych przed 1 marca 2023 (nieobejmujący jedynie pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1993 r. lub nie spełniających przynajmniej wymagań normy emisji spalin EURO 1).

Wprowadzenie SCT umożliwi zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu i zdecydowanie pomoże w walce o czyste powietrze. Ponieważ jest to jednak złożone zagadnienie, tylko różne, równoległe i rozłożone w czasie działania mogą prowadzić do całkowitej eliminacji problemu. Po wprowadzeniu SCT odczuwalnie spadnie ilość zanieczyszczeń pochodzących z transportu.

SCT nie promuje ani nie dyskryminuje, w żaden sposób jakichkolwiek osób. Jej wprowadzenie jest korzystne dla wszystkich, ze względu na eliminację zanieczyszczeń powstających poprzez nadmierną emisję spalin pochodzących z transportu.

Pojazdy historyczne - rozumiane zgodnie z definicją określoną w art. 2 ust. 1 pkt. 11) ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - będą podlegały zwolnieniu od wymagań SCT w Krakowie.